نشریه فایننشال تایمز در گزارشی به بررسی پدیده گم شدن کلید خصوصی کاربران بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال و شیوه‌های مختلف و گاه عجیبی که برای بازیابی آن وجود دارد می‌پردازد.
به گزارش امن نگر سامان ، راجر ور (Roger Ver) یکی از معروف‌ترین حامیان ارزهای دیجیتال در دنیا به شمار می‌رود. او را در دنیای ارزهای دیجیتال با لقب «مسیح بیت کوین» (Bitcoin Jesus) می‌شناسند. سه سال و نیم پیش بود که روژه شیوه ایجاد یک کیف پول آنلاین برای ذخیره ارز دیجیتال را به من آموزش داد. در آن زمان، مقداری ارز دیجیتال به ارزش ۵ پوند نیز به من هدیه کرد. او مدتی بعد به من گفت که ارزش آن مقدار ناچیز اکنون به بیش از ۱۰۰۰ پوند رسیده است.
در آن زمان اهمیتی به این موضوع ندادم. تا اینکه در دسامبر سال ۲۰۱۷، قیمت بیت کوین به شدت بالا رفت و سرمایه‌گذاران زیادی به سمت خرید ارزهای دیجیتال رفتند. ارزش دارایی من به ۴۰۰ پوند رسیده بود. اما مشکلی در این میان وجود داشت. برای دسترسی به ارز دیجیتال ذخیره شده باید یک گذرواژه طولانی متشکل از یک سری اعداد و حروف را (که در اصطلاح «کلید خصوصی» نامیده می‌شود) در اختیار داشته باشیم. اما من گذرواژه‌ام را گم کرده بودم!
بیت کوین ماهیتی غیرمتمرکز دارد. به کلامی دیگر، بیت کوین توسط هیچ بانک مرکزی در دنیا منتشر نمی‌شود و هیچ بانکی از ان پشتیبانی نمی‌کند. به همین دلیل، هیچ نهاد مرکزی برای بازیابی کلید خصوصی وجود ندارد. هیچ نوع مرکز پشتیبانی مشتریان برای بیت کوین وجود ندارد. خلاصه اینکه هیچ راهی برای بازیابی گذرواژه گم شده در دسترس نیست. به همین دلیل، گم کردن کاغذ، فلش مموری و یا هارددرایو حاوی کلید خصوصی می‌تواند زیان سنگینی برای کاربر باشد.
بیت کوین‌های گمشده
بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط موسسه تحقیقاتی چین‌انالسیس، حدود ۳/۷ میلیون بیت کوین به این سرنوشت شوم گرفتار آمده‌اند. این بیت کوین‌ها با وجود نوسانات شدید قیمتی در بازار همچنان دست نخورده باقی مانده‌اند. (در مقاله ای با عنوان «تاثیر ۶ میلیون بیت کوین گمشده یا سرقت شده بر قیمت این ارز دیجیتال» به بررسی ابعاد این مساله پرداختیم.)
برخی گمانه‌ها از این حکایت دارد که حدود ۲ میلیون از این بیت کوین‌ها به ساتوشی ناکاموتو (خالق گمنام بیت کوین) تعلق دارد. همچنین تعداد محدودی از کاربران نیز انبوهی از بیت کوین را در اختیار دارند. گزارش چین‌انالسیس نشان می‌دهد ۳۰۰ کیف پول دیجیتال در دنیا هر کدام بین ۱۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ بیت کوین دارند. اینکه من نتوانم به بیت کوین‌هایم با ارزش ۴۰۰ پوند دست یابم مشکل چندان بزرگی نیست. ولی عدم دسترسی به هزار تا ده هزار بیت کوین به معنای میلیون‌ها دلار ضرر برای صاحب آن خواهد بود.
راه‌حل: از ابررایانه تا هیپنوتیزم
به همین دلیل هیچ تعجبی ندارد که یک حوزه جدید از کسب‌وکار در چند سال اخیر برای حل این مساله شکل گرفته است. وب‌سایت‌های متعددی هستند که با استفاده از ابررایانه‌ها می‌توانند کلید خصوصی را بازیابی کنند. این ابررایانه‌ها، ترکیب‌های مختلفی از گذرواژه‌ها را تولید و امتحان می‌کنند.
یک راه عجیب دیگر هم برای این کار وجود دارد و آن هم هیپنوتیزم است! برخی که خود را «کارشناس هیپنوتیزم رمزنگاری» (crypto-hypnotists) می‌نامند ادعا می‌کنند می‌توانند ذهن ناخودآگاه فرد را بیدار کرده و به این ترتیب فرد می‌تواند گذرواژه خود را به یاد آورده و یادداشت کند. جیسن میلر (Jason Miller) یکی از این کارشناسان هیپنوتیزم است که برای آغاز کار خود نیم بیت کوین درخواست می‌کند و همچنین ۵ درصد از میزان بیت کوین بازگرداننده شده را نیز باید به او داد. او این هیپنوتیزم را در سه جلسه به صورت آنلاین (بر روی اسکایپ) به انجام می‌رساند.
برخی دیگر از افرادی که بیت کوین خود را گم کرده‌اند نیز خودشان به دنبال راه حل می‌روند. یوسف سرهان یک کارآفرین ایرلندی است. او در سال ۲۰۱۳ معادل چند صد دلار بیت کوین خرید. او برای بازیابی کلید خصوصی خود به سراغ یادگیری برنامه‌نویسی رفت و سپس برنامه‌ای نوشت که ده‌ها میلیون کد مختلف را به عنوان کلید خصوصی آزمایش می‌کند. گفتنی است ارزش چند صد دلار بیت کوین در سال ۲۰۱۳ اکنون بسیار بالاست.
محافظت بهتر از کلید خصوصی
گراهام تونکین (Graham Tonkin) یکی از مدیران شرکت موزاییک (Mosaic) است. او بر این باور است که تلاش‌ها و کسب‌وکارها برای یافتن کلیدهای خصوصی گمشده در آینده افزایش یابد. همچنین ممکن است در آینده ابزارهایی برای یافتن این کلیدها طراحی شود که شاید اکنون برایمان عجیب باشند. آقای تونکین همچنین پیش‌بینی می‌کند شاهد رشد قابل توجهی در زمینه کسب‌وکارهایی که از کلید خصوصی کاربران حفاظت می‌کنند ایجاد شود.
امروزه بسیاری از صرافی‌های آنلاین ارز دیجیتال نیز امکان نگهداری از کلیدهای خصوصی را به کاربران پیشنهاد می‌کنند. اما این قابلیت یکی از مواردی است که نظر هکرها را نیز به سوی آنها جلب می‌کند. برخی شرکت‌های فعال در زمینه نظیر Vo1t در این زمینه به حداکثر میزان امنیت فکر می‌کنند. برای نمونه، کلید خصوصی کاربران بر روی کاغذ نوشته شده، این کاغذ به دو نیمه تقسیم شده و هر کدام در یک گاوصندوق امن که از آن به صورت شبانه‌روزی محافظت می‌شود قرار می‌گیرد.
بیت کوین گمشده
با علاقمند شدن فعالان بخش خصوصی به حوزه ارزهای دیجیتال، بر تعداد بازیگران این حوزه نیز افزوده می‌شود. فیلیپ گردول (اقتصاددان ارشد وسسه چین‌انالسیس) می‌گوید: «ارزهای دیجیتال شباهت زیادی به طلا دارند. من شمس طلا را زیر بالشم نمی‌گذارم. در عوض اگر بتوانم آن را در یک گاوصندوق قرار می‌دهم.» این اقدامات امنیتی کاملا منطقی به نظر می‌رسد. با این وجود، چنین رویه‌ای خلاف هدف اولیه بیت کوین است که با هدف ایجاد یک نظام مالی بدون نیاز به واسطه شکل گرفت.
منبع: ارزنگار